Szlak JEZIOR KOCIEWSKICH - ODCINEK POŁUDNIOWY
Aktualnie kończący się w Osieku, południowy fragment szlaku, który docelowo ma przecinać Kociewie z północy na południe i być głównym szlakiem tego regionu. Ten jego odcinek przemierza lasy, stanowiące wschodnią cześć Borów Tucholskich i pozwala poznawać kolejne kociewskie wody. Występuje tu Wda oraz trzy większe jeziora: Wielki Ocypel, Słone i Kałębie. Nad pierwszym z nich rozsiadł się urokliwy Ocypel, nad drugim znajduje się rezerwat "Czapli Wierch", trzecie jest największym jeziorem kociewskim. Ciekawe są inne miejscowości, spotykane na trasie szlaku.
Kasparus, to stara leśna osada, która do dziś zachowała swój puszczański charakter i nawet były propozycje utworzenia tu skansenu kociewskiego. Podobna w charakterze, choć sporo mniejsza jest wieś Długie.
Występujące w drugiej części trasy Błędno słynie z położonego w pobliżu, w zakolu Wdy, rezerwatu "Krzywe Koło w Pętli Wdy" ale także jako miejsce jednej z największych bitew partyzanckich na Pomorzu w czasie II wojny światowej. Niezwykle interesujący jest również Osiek z kościółkiem św. Rocha, wieś gminna, która niegdyś - może już nawet w X wieku - był gródkiem obronnym.
Niezbyt trudno trasa, w chwili obecnej mająca połączenie z siecią regionu w Ocyplu poprzez szlak Izydora Gulgowskiego. Ponadto w Osieku i okolicy uzupełniają ją jeden dłuższy i dwa nieco krótsze szlaki wybiegające w pozostałe strony świata: Jański, Wzdłuż Jeziora Czarnego i Wokół Jeziora Kałębie. Poprzez szlak Jański natomiast - połączenie ze szlakami wschodniego Kociewia i nadwiślańskimi. Nadaje się w zasadzie bez wyłączeń do uprawiania turystyki rowerowej. Ze względu na całkowicie leśny charakter polecana zwłaszcza w okresie wczesnojesiennym. Z uwagi na dużą odległość od Trójmiasta i dość słabe skomunikowanie szlak raczej nadaje się do wykorzystywania w ramach dłuższych eskapad.
Przebieg i kilometraż
OCYPEL, tory, przystanek PKS |
0,0 |
32,5 |
jezioro Piaseczno, brzeg zachodni |
1,4 |
31,1 |
jezioro Czarnel, brzeg północny |
2,5 |
30,0 |
Droga Połomska |
3,2 |
29,3 |
jezioro Firek, rozdroże |
3,9 |
28,6 |
Jezioro Długie, przecinka |
5,1 |
27,4 |
DŁUGIE, droga do Kasparusa |
6,6 |
25,9 |
CISINY, Święta Struga |
7,9 |
24,6 |
polana Gęby, rozdroże |
10,0 |
22,5 |
KASPARUS, szosa |
10,9 |
21,6 |
SZLAGA MŁYN, Brzezianek, mostek |
12,6 |
19,9 |
ZDROJKI |
17,5 |
15,0 |
SUCHOBRZEŹNICA, leśnictwo Brzeźnica |
18,3 |
14,2 |
BŁĘDNO, leśniczówka |
20,8 |
11,7 |
ŁUBY, przystanek PKS |
22,6 |
9,9 |
las kałębnicki, droga Łuby - Osiek |
25,3 |
7,2 |
Jezioro Słone, przepust |
27,1 |
5,4 |
Kałębnica, mostek |
27,3 |
5,2 |
leśnictwo Kałębnica |
27,6 |
4,9 |
jezioro Kałębie, droga do Radogoszczy |
28,7 |
3,8 |
jezioro Kałębie, potok Karcznia, przepust |
29,4 |
3,1 |
DOBRY BRAT, droga betonowa |
29,6 |
2,9 |
OSIEK, kościół |
32,5 |
0,0 |
Opis przebiegu
Szlak rozpoczyna się w Ocyplu na przystanku PKS, zlokalizowanym w rejonie dawnej stacji kolejowej przy zbiegu torów nieczynnej kolei ze Skórcza do Szlachty i szosy z Borzechowa do Wdy (km 0,0). Tutaj ma swój koniec odcinek kaliski szlaku niebieskiego imienia Izydora Gulgowskiego. Stąd znaki czerwone prowadzą szosą na południe przez wieś (ulica Kociewska) mijając po drodze wiele malowniczych drewnianych domków charakterystycznych dla tutejszego budownictwa i pomnik upamiętniający zamordowanych w Ocyplu w 1944 roku . Po około 700 m szlak opuszcza szosę i teraz idzie drogą do Mermetu (z boku stara szkoła stąd ulica Szkolna) , dalej przez Ocypel i nadal w tym samym kierunku. Wkrótce droga wchodzi w las; po lewej zaczynają się ośrodki położone na wschodnim brzegu jeziora Wielki Ocypel, po prawej natomiast pojawia się niezbyt duże ale malownicze jezioro Piaseczno (km 1,4). Około 200 m za nim szlak schodzi z głównej drogi w prawo i zaraz przekracza niewielki ciek, zwany Świętą Strugą, który wypływa z jeziora Wielki Ocypel. Teraz skręca bardziej na zachód i dochodzi do jeziora Czarnel (km 2,5), które znajduje się w obniżeniu po lewej stronie. Tu szlak odbija w prawo i przez przewyżenie dostaje się w pobliże jeziora Wielki Ocypel a potem wychodzi na drogę biegnącą od jeziora w kierunku południowym. Obok nadjeziornych łąk a potem przez las znaki doprowadzają po 500 m do skrzyżowania z Drogą Połomską (km 3,2) - obok wiata wypoczynkowa - , następnie zaś wiodą równolegle do rozciągniętego po lewej stronie jeziora Firek. Na najbliższym rozdrożu (km 3,9) szlak porzuca ten zmierzający wprost do Kasparusa leśny trakt i kieruje się w lewo. Nowa droga podprowadza bliżej Jeziora Długiego a potem wioski o tej samej nazwie. Szlak dociera niemal na sam skraj miejscowości Długie wychodząc na drogę łączącą ją z leśniczówką Długie i z Kasparusem (km 6,6). Na drodze tej szlak skręca w prawo i zaraz ją opuszcza przecinką z lewej wiodącą na południe. W ten sposób chce dotrzeć do Cisin; wpierw jednak skręci jeszcze w lewo i dojdzie nad Świętą Strugę (km 7,9). Zaraz za nią przetnie wioskę, a potem wyjdzie na trakt Wdecki Młyn - Osieczna. Na nim szlak pójdzie w prawo ale krótko, by tylko pokonać po raz kolejny Świętą Strugę, bo następnie kieruje się zdecydowanie na południe teraz już wprost do Kasparusa. Znaki przez cały czas będą prowadzić przez las i jedynie przez moment pozwolą niemal go opuścić, gdy szlak znajdzie się w pobliżu pustki Gęby, leżącej na niewielkiej leśnej polanie (km 10,0). Niedługo potem, bo po około 500 m na trasie pojawia się cmentarz i pierwsze zabudowania Kasparusa. Nieco dalej dochodzi droga z lewej, a po 150 m jest już szosa, na której szlak skręca w lewo mijając przystanek PKS (km 10,9). Na skrzyżowaniu, po prawej stronie - ceglany budynek dawnej szkoły a przed nią kamień upamiętniający strajk szkolny w 1906 roku. W głębi wsi znajduje się ceglano-drewniany kościół , do którego można dojść ze skrzyżowania poruszając się dalej prosto, na południe. Szlak idzie szosą w kierunku Skrzyni około 1,5 km przechodząc na początku Świętą Strugę a potem w lesie mijając kamień upamiętniający 5 Polaków rozstrzelanych przez Niemców w 1939 roku i nieco dalej betonową konstrukcję mało czytelnego pomnika z 1971 r., związanego z "utrwalaniem władzy" w 1946 roku i w końcu docierając do miejscowości Szlaga Młyn za mostkiem na Brzezianku (12,6). Tutaj szlak skręca w prawo i skrótem dochodzi do drogi gruntowej do Błędna. Nią wiedzie na południe, na pierwszym rozdrożu udaje się drogą lewą, by z kolei na następnym rozwidleniu wybrać drogę prawą. Drogą tą szlak dochodzi do doliny rzeki Wdy i praktycznie samej rzeki, którą można dostrzec zza drzew Jednakże na najbliższym skrzyżowaniu skręca w prawo i wraca na leśny gościniec do Błędna. Prowadzi nim ok. 1,7 km do skrzyżowania w pobliżu pętli Wdy (po lewej) , na którym skręca do Suchobrzeźnicy (bardziej na wschód). Po 450 m opuszcza tę drogę idąc w lewo. Nową drogą, wiodącą w pobliżu zabudowań Zdrojek (km 17,5) szlak dociera do Suchobrzeźnicy. We wsi mija dawną szkołę z tablicą upamiętniającą miejscowego nauczyciela Józefa Schmulta, który został zamordowany przez hitlerowców, i obok leśniczówki Brzeźnica (km 18,3) wychodzi na drogę do Kasparusa a potem skręca w lewo. Przecina wieś, za rzeczką Brzeziną ponownie skręca w lewo. Drogą leśną prowadzi na płd.-wschód i po ok. 1,5 km powraca na gościniec Szlaga - Błędno. Skręca na nim w prawo i po 400 m dochodzi do szosy do Śliwic, którą prowadzi szlak niebieski Partyzantów AK. Na szosie tej szlak skręca w lewo i mijając zabudowania Błędna w tym leśniczówki (km 20,8), w rejonie której znajduje się początek szlaku żółtego im. A. Hoffmana, dociera do mostu na Wdzie . Zaraz za rzeką szlak czerwony wchodzi w las drogą wiodącą na północny wschód wzdłuż koryta rzeki. Po 400 m zostawia Wdę i dotychczasową drogę , która może doprowadzić do rezerwatu Krzywe Koło w pętli Wdy, bowiem skręca w prawo. Duktem wydostaje się na inną drogę leśną, która prowadzi także brzegiem rzeki. Drogą tą szlak (po zakręcie w prawo) dociera do szosy ze Skórcza. Na szosie udaje się on na północny-wschód (lewo) do bliskich Łubów. Przecina wieś (km 22,6) i za ostrym zakrętem szosy w prawo wchodzi na leśną drogę łączącą Łuby z Kałębnicą i Osiekiem (wschód). Szlak idzie nią do końca to jest 2,2 km aż do wyjścia w pobliżu południowego krańca Jeziora Słonego na szeroki gruntowy trakt Szlaga - Radogoszcz. Po 200 m na rozdrożu podąża w lewo do Osieka drogą, która zaraz skręca na północ. Przekracza mostkiem rzekę Kałębnicę i dochodzi do leśnictwa Kałębnica (km 27,6). Na rozwidleniu zaraz za zabudowaniami szlak drogą prawą udaje się na wschód do Osieka. Stad idąc na północ można dojść do rezerwatu przyrody Czapli Wierch. Z wygodnego gościńca osieckiego szlak korzysta prawie 1,8 km mijając po drodze wyraźne jego odejście do Radogoszczy (km 28,7). W tym miejscu rozpoczyna się szlak niebieski Wokół Jeziora Kałębie obchodzący od południa to jezioro. Szlak czerwony idzie wspomnianym traktem tu utwardzonym płytami betonowymi do przepustu na Karczni uchodzącej w pobliżu do jeziora Kałębie i do początku asfaltu (km 29,4). Jednakowoż zaraz szosę opuszcza i udaje się w prawo, by wśród zabudowy wiejskiej i wczasowej Dobrego Brata (km 29,6) poprowadzić w kierunku jeziora Kałębie Jednakże po 400 m przed nasłupową stacja transformatorową szlak skręca w lewo i podąża przez las generalnie w kierunku północno- wschodnim omijając rozrzucone domki letniskowe. Wychodzi na drogę polną a potem skręca w lewo, by wkrótce dojść do szosy prowadzącej do Osieka. Skręca w nią w prawo i łukiem zbliża się do wsi. Na rozdrożu szlak idzie w prawo ulicą Partyzantów Kociewskich, która po 400 m po dojściu ulicy-drogi Słowiańskiej skręca w lewo. W ten sposób doprowadza w pobliże kościoła po drodze mijając boczną ulicę Zamkową. (Drogą tą można dojść do ruin a w zasadzie niewielkich pozostałości dawnego zamku krzyżackiego.) Na skrzyżowaniu w rejonie kościoła (ulica Wyzwolenia) kończy się szlak (km 32,5). Wędrówkę jednak można kontynuować na dwu mających także tutaj swe znaki szlakach: czarnym Jańskim do Smętowa Granicznego i zielonym Wzdłuż Jeziora Czarnego do Skórcza. W Osieku przy kościele znajduje się również koniec wspomnianego wcześniej szlaku niebieskiego Wokół Jeziora Kałębie.
Szczegółowe mapy
Komunikaty i informacje
Fotogaleria
Historia szlaku
Istnienie południowej części szlaku Jezior Kociewskich zostało zapoczątkowane w połowie lat 90-tych XX wieku wyznakowaniem odcinka Kasparus - Osiek. Była to realizacja niewielkiej, tylko osieckiej (czyli na terenie gminy Osiek), części długiego szlaku znajdującego się w planie sieci szlaków (jeszcze województwa gdańskiego) a mającego przecinać z północy na południe Pojezierze Starogardzkie i przyległy doń obszar Borów Tucholskich. Szlak Jezior Kociewskich docelowo prowadzący ze Skarszew do Nowego i odwiedzający większość kociewskich jezior w efekcie końcowym stałby się głównym szlakiem pieszym Kociewia.
Impulsem do powstania szlaku z Kasparusa do Osieka było tworzenie sieci znakowanych tras pieszych gminy Osiek. Poskutkowało to opracowaniem w 1994 roku dokumentacji projektowej szlaków obejmującej także inne szlaki w okolicach Osieka a następnie (w tymże roku) wyznakowanie ich.
W roku 2002 istniejący szlak z Kasparusa do Osieka uzupełniono o przebiegający w sąsiednich gminach (Osieczna i Lubichowo) odcinek ocypelski o trasie Ocypel - Kasparus. Nowa wydłużona trasa osiągnęła ponad 30 km. Na szlaku ustawiono drogowskazy szlakowe i tablice informacyjne. W roku 2004 nazwę całego odcinka zmieniono na południowy przez analogię do znajdującego się na początku szlaku - odcinka północnego ze Skarszew do Starogardu Gdańskiego.
W latach późniejszych w trasie południowego odcinka szlaku wprowadzono drobne zmiany na terenie miejscowości Kasparus i nad jeziorem Kałębie.
W roku 2016 skorygowano przebieg szlaku na odcinku miedzy Dobrym Bratem a Osiekiem z uwagi na brak możliwości poprowadzenia szlaku bezpośrednio brzegiem jeziora Kałębie.
W planach pozostaje wyznakowanie odcinka Starogard - Ocypel, który połączy oba istniejące fragmenty szlaku Jezior Kociewskich oraz odcinka końcowego do Nowego.
Informacje techniczne
oznaczenie kodowe szlaku | dawne (do 2001 r.) | | obecne (od 2002 r.) | PM-1524-c/B |
ranga szlaku | lokalny |
położenie administracyjne szlaku | gminy Lubichowo, Osieczna, Osiek |
położenie turystyczne szlaku | szlaki regionu gdańskiego |
grupa szlaków Kociewia i Borów Tucholskich |
administrator terenów leśnych szlaku | Nadleśnictwo Lubichowo,
Leśnictwa: Krępka, Długie, Brzeźnica, Błędno, Kałębnica |
jedn. org. PTTK nadzorująca szlak / opiekun | Pomorskie Porozumienie Oddziałów PTTK w Gdańsku
Oddział Regionalny PTTK Gdańsk, ul. Ogarna 72
tel. 583011488 - Pomorska Komisja Turystyki Pieszej |
ostatnie odnawianie szlaku | 2017: Ocypel - Kasparus |
2020: Kasparus - Osiek |
wyposażenie szlaku w znaki informacyjne | drogowskazy: Ocypel, droga Długie - Kasparus, Błędno, Kasparus, Łuby, droga do
Radogoszczy, Osiek ustawione w latach 2010-2011 tablice w Ocyplu i Osieku ustawione w latach 2010 - 2011 |
dokumentacja szlaku | projekty szlaku z roku 1994 i roku 2002 |
ostatnie zmiany przebiegu | 2016: Dobry Brat - Osiek |
projektowane zmiany przebiegu | odcinek Kasparus - Szlaga-Młyn |
inne | |
|